Surveillanten

"Ik ben de beste surveillant op het Windesheim", zegt de bebaarde man trots. "Ik was ook de enige hier op school die bonussen kreeg. Maar die hebben ze inmiddels afgeschaft."

Zo'n dertig studenten, tot dan toe druk met het invullen van studentgegevens, trekken hun nek op om de spotdrijvende toezichthouder een welgemeende lach aan te reiken. Een leuke surveillant, dat kan toch haast niet? Voor het eerst in drie jaar tijd geen Gozewina. Je kent haar wel. De vrouw van rond de zestig, voor wie elke werkdag een eeuwigheid duurt omdat de pensioengerechtigde leeftijd maar niet bereikt wordt, gehuld in een kleurrijke bloemetjesjurk en met van die praktische Van Haaren-instappers eronder.

De bewakende heks, aangesteld ter spiekpreventie. En dat vak neemt ze maar al te serieus, alsof ze er duizenden colleges voor heeft moeten volgen. Tijdens de tentamens slalomt ze langs de bezette bankjes, zoals de leerkrachten op de basisschool dat deden bij een proefwerk topografie. Toen kon ik dat nog begrijpen. Ik bedoel, als je Boedapest keer op keer verwart met Boekarest, moet je daar maar een ezelsbruggetje voor bedenken en niet een kijkje nemen bij de buurvrouw, die groep 4 en 6 al had overgeslagen. Een 'uhuum' van de coulante docent was toen nog voldoende. De meesterspiekers begrepen dan hoe laat het was. De rest van de nerds pende onverstoord door. Gozewina zet je het liefst te kijk voor een overvol klaslokaal.

Als je gerinkel hoort, weet je dat ze in de buurt is. Het zijn de sieraden uit de oertijd die madame om de nek draagt. Een handvol verroeste, nepzilveren kettingen die onder de hangtieten uitsteekt, maakt het geluid van een door twee paarden getrokken schoolreiskoets. De concentratie is weg en je besluit akelige Gozewina maar eens recht in de ogen aan te kijken. Een blik waarmee je wil zeggen: 'Vieze kakteef, merk je dan niet dat ik me door jou en je Boeddhistenkettinkjes niet kan concentreren?' Het helpt niet. Gozewina is meedogenloos. Het paarse montuur hangt op het puntje van haar neus. De gure oogjes waarmee ze over haar jampotglazen heenkijkt, zeggen alles. 'Spieken zit er vandaag niet in, klein etterbakje.'

Onder surveillanten zijn er dus ook uitzonderingen. In een tempo dat past bij zijn leeftijd, ging de coole grijsaard rustig verder met het uitdelen van vraagformulieren voor het tentamen Freelance. Hij had de smaak duidelijk te pakken. Gestimuleerd door de gulle lachjes van de studenten, gooide hij er nog een paar leuke oneliners uit. Dat tentamen verliep voor mij trouwens desastreus, want na een minuut was ik al opgestaan (uiteraard met foto'tjes van het tentamen op zak). Ik groette de surveillant, we maakten onder toeziend oog van alle andere studenten een dolletje en ik liep met een glimlach van oor tot oor het lokaal uit.